Spillover: Από τα ζώα στον άνθρωπο η επόμενη πανδημία;

MΠΕΣΤ ΣΕΛΕΡ των New York Times “Εισβάλλουµε σε τροπικά δάση και σε παρθένα τοπία, τα οποία φιλοξενούν πολλά είδη ζώων και φυτών, στον οργανισµό των οποίων κατοικούν άγνωστοι ιοί. Κόβουµε δέντρα. Σκοτώνουµε ζώα ή τα κλείνουµε σε κλουβιά και τα πουλάµε. Καταστρέφουµε τα οικοσυστήµατα και αποµακρύνουµε τους ιούς από τους φυσικούς τους ξενιστές. Όταν συµβεί αυτό, χρειάζονται νέο ξενιστή. Συχνά ο νέος ξενιστής είµαστε εµείς. Η λίστα τέτοιων ιών που εµφανίζονται στον άνθρωπο µοιάζει µε µια ζοφερή τυµπανοκρουσία: Machupo, Βολιβία, 1961· Marburg, Γερµανία, 1967· Ebola, Ζαΐρ και Σουδάν, 1976· HIV, αρχικά στη Νέα Υόρκη και στην Καλιφόρνια, 1981· µια µορφή χανταϊού (τώρα γνωστός ως Sin Nombre), νοτιοδυτικές Ηνωµένες Πολιτείες, 1993· Hendra, Αυστραλία, 1994· γρίπη των πτηνών, Χονγκ Κονγκ, 1997· Nipah, Μαλαισία, 1998· ιός του Δυτικού Νείλου, Νέα Υόρκη, 1999· SARS, Κίνα, 2002-2003· MERS, Σαουδική Αραβία, 2012· πάλι Ebola, Δυτική Αφρική, 2014. Και πολλοί άλλοι. Ο νέος κορονοϊός (nCoV-2019) είναι η τελευταία, ως τώρα, τυµπανοκρουσία. Τι µας περιµένει; Μήπως µια ακόµα χειρότερη φονική πανδηµία από τη νόσο Covid-19; Το spillover είναι ακριβώς αυτή η διαδικασία: το πέρασµα, το άλµα, ενός ιού (ή βακτηρίου ή άλλου µικροοργανισµού) από τα ζώα στον άνθρωπο. Ποιο ζώο άραγε θα µας µολύνει στο µέλλον; Ένα τρωκτικό από τη νότια Κίνα; Ένας πίθηκος από τη Δυτική Αφρική; Μια νυχτερίδα από τη Μαλαισία; Στην εποχή της παγκοσµιοποίησης και των επικοινωνιών, οι µολυσµατικοί παράγοντες ταξιδεύουν εύκολα και γρήγορα – όπως και εµείς. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουµε, λέει ο Quammen, είναι ότι οι πανδηµίες, όπως η Covid-19, δεν οφείλονται στην κακοτυχία µας· δεν µας συµβαίνουν – είναι συνέπεια του υπερπληθυσµού και του τρόπου της ζωής µας. Αριστούργηµα επιστηµονικού ρεπορτάζ, βιβλίο συνταρακτικό και προφητικό, ένα αριστοτεχνικό θρίλερ της πραγµατικής ζωής”. Elizabeth Kolbert Επί πέντε χρόνια, ο Quammen ταξίδευε µαζί µε ειδικούς επιστήµονες στα πιο αποµακρυσµένα µέρη του κόσµου: από το Μπανγκλαντές έως τα δάση του Κονγκό και από µια φάρµα αρουραίων στην Κίνα ως το Κοννέτικατ, µιλούσε µε ερευνητές που πασχίζουν να αποκαλύψουν τα µυστήρια της φύσης και των σχέσεων µεταξύ ανθρώπων και ζώων. Καταγράφοντας όσα του είπαν οι ερευνητές µέσα και έξω από τα εργαστήρια υψηλής ασφάλειας, ο Quammen συνέθεσε ένα πολυπρόσωπο βιβλίο µε σκηνικά που εναλλάσσονται και πρωταγωνιστές ανθρώπους και ζώα – µικρά και µεγάλα, άγρια και εξηµερωµένα, οικόσιτα και κατοικίδια. «Ο D. Quammen δεν είναι µόνο ένας από τους καλύτερους επιστήµονες, αλλά και ένας από τους καλύτερους συγγραφείς µας. Αναλύει µε υποµονή και αιχµαλωτίζει τον αναγνώστη µε τις παρατηρήσεις του. Το µαύρο χιούµορ του είναι υπέροχο». New York Times «Ο David Quammen ανήκει σε εκείνη τη σπάνια φυλή δηµοσιογράφων που αναλύουν τα επιστηµονικά θέµατα όχι µόνο µε ευσυνειδησία, αλλά και µε αφηγηµατικό και συνθετικό ταλέντο». Nature «Ένα βιβλίο που δεν µπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου […] µια περιπετειώδης αφήγηση από την πρώτη γραµµή του µετώπου της πρόληψης των πανδηµιών». Lizzie Wade, Wired